در رأس بایستید و خودتان را مسئول بدانید
در قسمت‌های قبلی به بازخوانی بخش‌هایی از کتاب «ده ضرورت شغلی» نوشته دانا دانینگ پرداختیم و درباره مدیریت استرس و عوامل ایجادکننده‌ٔ استرس در تیپ‌های شانزده‌گانه MBTI صحبت کردیم. پیشنهاد می‌کنیم اگر مقالات قبلی را نخوانده‌اید نگاهی به آن‌ها بیندازید تا ذهنیتی بهتر برای ادامه مبحث پیدا کنید.
در این مقاله و چند مقاله بعدی قصد داریم قسمت‌هایی از فصل سوم کتاب را بررسی کنیم. عنوان این فصل این است: «رئیس کار خودتان باشید»
رئیس خودتان باشید
دانا دانینگ در مقدمه این فصل می‌گوید:
منظور ما از اینکه می‌گوییم رئیس کار خودتان باشید چیست؟ اینکه می‌گوییم رئیس کار خودتان باشید یعنی مسئولیت همه اقدام‌هایی که انجام می‌دهید را بر عهده بگیرید، خودتان را موثر در انتخاب‌ها و تصمیم‌ها بدانید. به خودتان اجازه تصمیم‌گیری، انتخاب و حتی اشتباه کردن بدهید؛ اما در عین حال خودتان را مسئول اشتباه‌ها و دستاوردها بدانید؛ درست مثل یک رئیس. این یک مدل ذهنی ضروری است که برای ادامه کار حتماً باید به آن مجهز باشید.
در ادامه در خصوص این موضوع بیشتر توضیح خواهیم داد. اما اصلی‌ترین مزیت این مدل ذهنی این است که وقتی خودتان را رئیس و مسئول کار خودتان بدانید، از نظر کاری مستقل فکر خواهید کرد، روی مسئولیت‌ها و کارهایی که باید انجام دهید تمرکز می‌کنید و آن‌ها را انجام می‌دهید و در بلند مدت پیشرفت خواهید کرد.
از طرفی وقتی مسئولیت‌پذیر باشید و کارهایتان را انجام دهید اطرافیان بیشتر به شما اعتماد می‌کنند و برندی قابل اطمینان از خودتان خواهید ساخت. چون دیگران شما را فردی متعهد، مصمم و قابل اطمینان به حساب می‌آورند و این‌ها ویژگی‌هایی است که قطعاً در محیط کار به پیشرفت شغلی شما منجر خواهد شد.
وقتی مسئولیت اقدام‌هایتان را بر عهده می‌گیرید معنی‌اش این است که نسبت به نقش و وظیفه خودتان در کارها و پروژه‌ها آگاهید و می‌توانید عملکرد خودتان را «ارزیابی» کنید، خودتان را نقد کنید و در صورت لزوم رویکردتان را اصلاح کنید.
وقتی به این نتیجه می‌رسید که اقدامات قبلی شما یا برخی از آن‌ها نتیجه‌بخش نبوده است و به خروجی مطلوب شما منجر نشده است، ایرادات کار را پیدا می‌کنید و حرکت بعدی خودتان را اصلاح می‌کنید و این اصلاح‌ها قدم به قدم به پیشرفت شما منجر می‌شود.
در نتیجه وقتی مسئولیت کارتان را بر عهده بگیرید نقاط ضعف و قوت خودتان را هم بهتر و دقیق‌تر خواهید شناخت. وقتی رئیس کار خودتان باشید می‌توانید یاد بگیرید و پیشرفت کنید و شاید بشود گفت در محیط کار چیزی که شما را از بقیه متمایز می‌کند و در نتیجه پیشرفت شما در گرو آن است «یادگیری» است.
[box type=”tip” radius=”5″]جزو آن دسته از افرادی نباشید که در محیط کار مسئولیت کارهایشان را نمی‌پذیرند و فقط عوامل بیرونی را به حساب می‌آورند، معمولاً اینجور افراد در محیط کار بی‌انگیزه و منفعلند. آن‌ها مدام در حال گله و شکایت از شرایط هستند و معمولاً افرادی وابسته و ناتوانند.
وقتی اشتباهی پیش می‌آید و کارها خراب می‌شود آن‌ها دیگران را مقصر می‌دانند و نقش یا سهم خودشان را کاملاً نادیده می‌گیرند. حقیقتش را بخواهید نادیده گرفتن سهم خودمان و مقصر دانستن دیگران راحت‌ترین کار ممکن است و خیلی هم متداول و رایج است. در حقیقت بیشتر افراد زمان زیادی را صرف این می‌کنند که خودشان را قید تعهدات و مسئولیت‌ها رها کنند و آن‌ها را به گردن دیگران بیندازند. در این صورت دیگر نیازی نیست برای اشتباهات پاسخگو باشند.
اگر شما هم مثل این افراد باشید زمانی که اشتباه می‌کنید دیگران را مقصر بدانید و نقش خودتان را نادیده بگیرید (و در مورد سهم خودتان در اشتباه پیش آمده فکر نکنید و از آن درس نگیرید) قطعاً پیشرفت نخواهید کرد. این بهترین و مطمئن‌ترین مسیر برای درجا زدن است، چون در این صورت نمی‌توانید عملکردتان را بهبود دهید و اشتباهاتتان را جبران کنید.
مراقب این مدل ذهنی باشید!
بعد از گذشت مدتی اگر به همین رویکرد ادامه دهید تبدیل به فردی می‌شوید که موفقیت و شکست را کاملاً خارج از محدوده کنترل خودتان در نظر می‌گیرید و احساس می‌کنید هیچ نقشی در موفقیت یا عدم موفقیت کارهایتان ندارید و آن را به شانس و اتفاق و سایر عوامل بیرونی نسبت خواهید داد این بسیار خطرناک است. در این صورت شما خودتان را قربانی شرایط فرض می‌کنید.
شاید بپرسید مزیت این مدل ذهنی چیست و چرا باید تلاش کنیم اینگونه فکر کنیم؟ پاسخ ساده است، مطابق آنچه گفتیم اگر خودتان را مسئول بدانید بهره‌وری‌تان افزایش پیدا می‌کند. به جای اینکه ذهنتان درگیر اشتباهات و خطاها شود و آن‌ها را گردن دیگران بیاندازید، تلاش می‌کنید راه حلی برای آن‌ها پیدا کنید و اجازه ندهید این اشتباهات در آینده تکرار شوند.
[box type=”tip” radius=”5″]هیچ‌کس دوست ندارد کسی را استخدام کند که مسئولیت کارها و اقداماتش را بر عهده نمی‌گیرد. همینطور هیچ‌کس نمی‌خواهد چنین فردی را به دیگران توصیه کند یا او را به جایگاه بالاترِ سازمانی ارتقاء دهد.
تمام حرف این است که اگر موفقیت‌ها و شکست‌هایتان را صرفاً تحت تأثیر عوامل بیرونی و خارج از کنترل در نظر بگیرید و در این میان سهم خودتان را نادیده بگیرید پیشرفت شغلی با چنین ذهنیتی تقریباً غیر ممکن است و باید خودتان را برای درجا زدن و رکود آماده کنید.
در قسمت‌های آینده سعی می‌کنیم مواردی را با هم بررسی کنیم که دانا دانینگ تلاش کرده از آن‌ها برای شکل‌گیری ذهنیت مناسب در خصوص پیشرفت شغلی ما کمک بکیرد. در قسمت آینده به کمک یک ارزیابی شخصی تلاش می‌کنیم ببینیم هر یک از ما چقدر و به چه میزان در زندگی‌مان قبول مسئولیت می‌کنیم و تصمیمات و انتخاب‌های خودمان را در شکل‌گیری مسیر موفقیت یا شکست موثر می‌دانیم.
مایلم بیشتر به این موضوع پرداخته شود:
[kkstarratings]
