در ارتباط با آدم‌های غیر-جرأت‌مند باید چه کار کنیم؟
در قسمت‌های قبلی در مورد جرأت‌مندی صحبت کردیم و گفتیم با استفاده از جرأت‌مند بودن در روابط، هم خواسته‌های خودمان را مطرح می‌کنیم و اجازه سوءاستفاده‌های احتمالی را به دیگران نخواهیم داد و هم حق‌و‌حقوق دیگران را به رسمیت می‌شناسیم.
جرأت‌مندی یکی از مهارت‌های اساسی ارتباطی است که باید آن را در خودمان تقویت کنیم. اما شاید قسمت دیگر ماجرا این باشد که چطور با آدم‌هایی که رفتاری غیر-جرأت‌مندانه (منفعل یا تهاجمی) دارند باید رفتار کنیم؟
شاید اولین و سرراست‌ترین پاسخی که به ذهنمان می‌رسد این است که وسوسه شویم و در برابر چنین آدم‌هایی، ما هم رفتاری منفعل یا تهاجمی از خودمان نشان دهیم. خصوصاً اگر رفتار دیگران باعث عصبانیت شما شود احتمالاً خیلی راحت کنترل خودتان را از دست می‌دهید و یکی از این دو روش را انتخاب می‌کنید.
اما در این مقاله قصد داریم ببینیم چطور می‌توانیم با افراد منفعل یا پرخاشگر، ارتباطی هدفمند و کارآمد و صدالبته جرأت‌مندانه داشته باشیم.
با آدم‌های منفعل چطور رفتار کنیم؟
قبلاً و در درس‌های گذشته گفتیم دلیل اینکه آدم‌ها رفتار منفعلانه دارند، اغلب به دلیل عزت نفس و اعتماد به نفس پایین آن‌هاست. در نتیجه در مواجهه با آدم‌های منفعل هدف ارتباطی اصلی این است که این پیام را به آن‌ها منتقل کنید که زحمات و خدمات آن‌ها ارزشمند و موثر است. با این رویکرد به آن‌ها کمک می‌کنید بتوانند اعتماد به نفس و عزت نفس خودشان را بازیابی کنند.
[box type=”tip” radius=”5″]فراموش نکنید برای اینکه به دیگران این اطمینان را بدهید که زحمات و خدماتشان دیده می‌شود و ارزشمند است، لزومی ندارد حتماً با آن‌ها موافق و همراه باشید.
مصداق رفتار جرأت‌مندانه شما در چنین موقعیتی این است که به طرف مقابل خودتان (که فردی منفعل است) کمک کنید که او هم بتواند حرف‌ها، ایده‌ها و احساساتش را بیان کند و آزادانه و بدون احساس فشار در مورد آن‌ها صحبت کند. نقش شما این است که این فضای اعتماد را طوری ایجاد کنید که طرف مقابل هم بتواند رفتاری جرأت‌مندانه داشته باشد.
حالا شاید بپرسید چطور می‌شود دیگران را به رفتار جرأت‌مندانه تشویق کرد؟ پاسخ این است که با یک سری مهارت‌ها و تکنیک‌های ارتباطی مثل درست گوش دادن، سوالِ مناسب پرسیدن، فکر کردن و پاسخ مناسب دادن می‌شود فضای اعتماد را ایجاد کرد.
به جرأت‌مندی دیگران کمک کنید
چه کار کنیم که افراد منفعل مشارکت بیشتری داشته باشند و رفته‌رفته جرأت‌مندی بیشتری کسب کنند؟
به موارد زیر توجه کنید:
- از طرف مقابلتان (که فردی منفعل است) سوالات باز بپرسید، مثلاً از آن‌ها بخواهید دیدگاه خودشان را در مورد موضوع بیان کنند. در واقع با پرسیدن سوال این امکان را فراهم کنید که بتوانند نظرشان را با آزادی بیشتری بیان کنند.
- موضوع را به صورت گروهی بین اعضای تیم (یا اعضای خانواده/ گروه دوستان) به بحث بگذارید و همه اعضا را تشویق کنید که نظرشان را بیان کنند.
- به حرف‌های طرف مقابل خوب گوش دهید و این اطمینان را به او بدهید که به طور کامل حرف‌هایش را فهمیده‌اید و منظورش را متوجه شده‌اید. در صورت لزوم با استفاده از تکنیک سوال پرسیدن کاری کنید منظور طرف مقابل شفاف شود و سپس نظر خودتان را بیان کنید و بازخورد بدهید.
- با استفاده از روش‌های کلامی و غیر کلامی این اطمینان را به طرف مقابل بدهید که از شنیدن نظر او خوشحال شده‌اید و این ارائه این نظر ارزشمند است. مثل سر تکان دادن، ارتباط چشمی، لبخند زدن.
- آن‌ها را تشویق کنید تا به طور مستقیم دیدگاه‌ها و نظراتشان را بیان کنند و در مورد آنچه در دل دارند صحبت کنند.
- زمان‌هایی که نیاز به تصمیم‌گیری گروهی است، خودتان یک تنه بار مسئولیت را به دوش نکشید. اجازه دهید دیگران هم مشارکت کنند و در تصمیم‌گیری سهم داشته باشند.
ما در ارتباطات بین فردی زمان احساس ارزشمندی می‌کنیم که بتوانیم در بحث، گفتگو و تصمیم‌گیری مشارکت داشته باشیم (حرف بزنیم) و این اطمینان را داشته باشیم که حرفمان شنیده شده است. به همین دلیل است که ارائه بازخورد مثبت خیلی می‌تواند به افزایش اعتماد به نفس افراد کمک کند.
در واقع زنجیره تمام این اتفاقات باید منجر به این شود که فرد منفعل، نظراتش را آزادانه‌تر بیان کند و احساس امنیت و اعتماد به نفس بیشتری داشته باشد.
با آدم‌های تهاجمی چطور رفتار کنیم؟
سروکله زدن با آدم‌هایی که رفتار تهاجمی دارند خصوصاً زمان‌هایی که این افراد نسبت به چیزی دیدگاهی منفی دارند، تا حدی دشوار است.
برای اینکه در مواجهه با یک آدم تهاجمی در دام این نیفتیم که خودمان هم رفتاری تهاجمی یا منفعل و سازشکار بروز دهیم، لازم است خود-کنترلی بالایی داشته باشیم. خود-کنترلی به طور خلاصه یعنی توانایی تسلط بر احساسات تکانه‌ای (احساساتی که در لحظه و بدون فکر قبلی برمی‌خیزند).
فقط به این نکته توجه کنید که منظور از رفتار تهاجمی اصلاً برخورد خشن فیزیکی نیست، بلکه اینجا منظور ما از برخورد یا رفتار تهاجمی ارائه پیامی کلامی یا غیر کلامی است که نشان از نادیده گرفته شدن حقوق و نیازهای فرد مقابل دارد.
استراتژی‌های کمک‌کننده در مواجهه با افراد تهاجمی (پرخاشگر)
- در تمام طول گفتگو به خودتان مسلط باشید. این درست است که خشم در بعضی موارد می‌تواند نیروی سازنده و مثبتی باشد، اما در این مواقع این که خودتان هم بخواهید رفتاری تهاجمی داشته باشید کمکی به بهتر شدن شرایط نمی‌کند. یکی از بهترین روش‌ها- در صورت امکان- این است که قبل از اینکه پاسخی بدهید، وقت بخرید و در مورد موضوعات مطرح شده خوب فکر کنید. مثلاً بگویید: «من باید روی این موضوعی که مطرح کردی کمی فکر کنم.» یا مثلاً «اشکالی نداره در این خصوص فردا با هم حرف بزنیم؟ فرصت بیشتری هم برای بحث داریم.»
- اگر این حق را به دیگران بدهیم که گاهی ممکن است احساساتی یا عصبانی شوند، احتمالاً راحت‌تر می‌توانیم در حین گفتگو به خودمان مسلط شویم. این که متوجه خشم دیگران شده‌اید را به آن‌ها اعلام کنید. مثلاً بگویید: «می‌بینم که این موضوع خیلی تو را ناراحت کرده و به نظر خیلی عصبانی شده‌ای.»
- گاهی اوقات در حین بحث و گفتگوهای داغ، یک چیز خیلی به ضرر ما تمام می‌شود: از سر هیجان حرفی را به زبان می‌آوریم که بعداً آرزو می‌کنیم ای کاش آن حرف را نمی‌زدیم. بنابراین سعی کنید هر موقع در میانه بحث، فوران هیجان را در خودتان یا طرف مقابل احساس کردید، قبل از اینکه کلامی به زبان بیاورید در ذهنتان تا ده بشمارید. اگر دیدید طرف مقابل با عصبانیت حرفی می‌زند، باز هم قبل از اینکه پاسخی به او بدهید تا ده بشمارید. این صبوری در پاسخ دادن به شما کمک می‌کند در تله پاسخ‌های فکرنشده، تدافعی و یا تهاجمی نیفتید.
- بحث را هیجانی نکنید، وارد مجادله و بگومگو نشوید. حالت تدافعی و منفعل هم نگیرید. سعی کنید آرام و مطمئن باقی بمانید.
- در میانه گفتگو سعی کنید زمینه‌های مشترک و اشتراک نظری میان خودتان به طرف مقابل پیدا کنید. این کار- در این لحظه- از تمرکز روی نقاط مورد اختلاف سودمندتر است.
- روی «راه حل» تمرکز کنید و طرف مقابل را هم در بازیِ پیدا کردن راه حل مشترک مشارکت دهید. مثلاً بپرسید: «تو چه راه حلی برای این موضوع پیشنهاد می‌کنی؟»
- سعی کنید احساس طرف مقابل را درک کنید و خودتان را جای او بگذارید و به او هم حق بدهید عصبانی باشد. (لزومی ندارد به او موافقت کنید یا اینکه این موضوع را به او اعلام کنید، صرفاً خودتان را جای او بگذارید: به این فکر کنید که وقتی خودِ شما از دست دیگران عصبانی می‌شوید چه احساسی دارید؟)
حقیقت این است که برای کسی که عصبانی شده خیلی سخت است که در لحظه آرام شود و موضوعات را با دید وسیع‌تری نگاه کند. چون خشم و عصبانیت به نوعی بیانگر درماندگی فرد است.
استفاده از تکنیک‌های بالا برای این است که به جای اینکه شما هم عصبانی شوید و به شیوه‌ای تهاجمی با طرف مقابل برخورد کنید، جرأت‌مند باقی بمانید. به این ترتیب احتمال برقراری ارتباطی سازنده‌تر و کارآمدتر بیشتر می‌شود.
در قسمت‌های آینده این بحث را ادامه خواهیم داد.
امتیاز شما به این مفاله: [kkstarratings]
۱ دیدگاه
متاسفانه همکارم این مشکلو داره و با کوچک ترین اشتباه اونو بزرگ جلوه میده و همش تهدید میکنه و با همه مشکل داره سلام و اینا هم که به کسی نمیده و کارش پریدن به اینو اونو این آدم ها درمانی ندارن فقط داد و جیغ میزنن و تهدیدش توی کاهش حقوق افراد هست به بیمه گزارش بدیم فردی اینجوری حقوق رو محاسبه میکنه آیا پیگیری میکنه حق جذب و سایر و ایاب ذهابو حذف میکنه اگه اشتباه کنی